Raid de Turismo Industrial

O noso RAID combina o turismo industrial co de aventura e o patrimonio cultural co natural, para ofrecer unha experiencia inigualable.

O RAID de Turismo Industrial é un conxunto de percorridos pola costa e o interior da Ría de Muros Noia para facer a pé, en bicicleta, en coche, en barco…, a través dos que descubrirás espectaculares enclaves paisaxísticos ligados ás industrias mineira, papeleira, enerxética, salazonera, conserveira, madeireira e de construción naval.

– O RAID a pé: un camiñar pola Arqueoloxía Industrial, consta de pequenos roteiros e paseos de entre 1 e 3 horas de duración, en contornas urbanas, rurais e naturais, descubrindo os escenarios onde as concentracións de patrimonio industrial da Ría son máis elevadas e cunha maior relevancia.

–O RAID no teu propio vehículo: rodando a arqueoloxía industrial, é un percorrido para facer en bicicleta, coche, motocicleta…, tomando a estrada costeira AC-550 como fío condutor da nosa aventura, que se vertebra arredor da Ría e os cursos fluviais que verten nela as súas augas.

–O RAID náutico, a historia industrial desde o mar, proponnos un cambio de perspectiva radical con multitude de contrastes, na que a paisaxe que rodea ás antigas e modernas industrias será o protagonista e debe ser vivido desde o mar. Presentámosche o Raid Náutico, que consta de tres itinerarios en distintas zonas da Ría de Muros Noia: -O Estuario do Río Tambre. -A Zona de” Os Lombos” marisqueiros. -A Zona onde a Ría se abre ao Atlántico.

O RAID NÁUTICO NO ESTUARIO do TAMBRE: unha historia de serradoiros, carpinterías de ribeira e unha xoia industrial modernista.

Partindo do Porto do Freixo, o Joaquín Vieta toma rumbo ao Estuario do Río Tambre ata chegar a Pontenafonso onde se atopa o icónico ponte do mesmo nome. Dada a escasa altura dos arcos, o Joaquín Vieta debe fondear e transbordarnos a lanchas de pouco calado, nelas remontaremos o río Tambre ata a Central Hidroeléctrica do mesmo nome. O complexo está composto por varios edificios, a modo de antigo poboado industrial, hoxe transformado en Hotel da Natureza, cuxa terraza nos asoma ao Tambre mergullándonos nunha paisaxe fluvial en galería. Alí atópase tamén a Pesqueira do Tambre, cuxos orixes se remontan ao século XIII, que aproveitaba os rápidos para explotar a pesca de lamprea. Podes aproveitar para dar un paseo pola contorna antes de embarcar, descubrir a Senda dos Pescadores e atravesar a súa ponte colgante. Todo está preparado para partir augas abaixo, cara ao Estuario do Tambre. Entre un frondoso bosque de carballos, loureiros e salgueiros, a paisaxe aparece salpicado de serradoiros e carpinterías de ribeira que che transportan á historia da rica industria naval desta Ría. Estas carpinterías de ribeira estaban construídas basicamente en madeira, a semellanza de buques invertidos, e para a súa localización buscábase o amparo das adversidades climáticas e a pleamar. Algunha delas aínda conserva os restos dun navío en construción, coma se o tempo se conxelara un día para mostrárnolo. Pasando o Pazo do Ensido, a estribor, aparece a primeira nun meandro do Río. Poucos minutos despois, cando a nosa proa albisca a moderna ponte do “Corredor Brión-Noia”, divisarás a babor a segunda. Unha vez librado a ponte, coa marea baixa sorprenderanche as cadernas do motoveleiro Espiñeiro aflorando entre as augas, e desde esta mesma posición, poderás ver tamén a cheminea do antigo Serradoiro de Langaño. Xa na desembocadura do Río Serantes consérvase a Carpintería de Pepito Farei e a 500 metros a de Cerzón e a de Cipriano Domínguez, xa na Enseada de Broña. O voso percorrido chega ao momento final no Porto do Freixo (Outes), onde se construíu o Joaquín Vieta. Pero antes de finalizar, podes contemplar a carpintería de ribeira dos Irmáns Abeijón, na que se levou a cabo parte da restauración deste barco. Á beira dela levántase a cheminea do antigo serradoiro e estaleiro dos Lago.

A anécdota

Antigamente coñecíase aos serradoiros como “ Serras”. Contan que as orixes do nome da localidade de Serra de Outes procede da localización neste lugar dunha destas coñecidas “ Serras” e non do carácter montañoso do municipio, como cabería supoñer.

O RAID NÁUTICO ENTRE O Freixo e NOIA : un paseo polos “ lombos” marisqueiros.

Antes de embarcar, podes dar un paseo polas inmediacións do Porto, a súa lonxa e a antiga “Pesqueira”. Nela, os veciños aproveitaban os ritmos das mareas para realizar a captura do peixe sen utilizar ningunha arte de pesca, soamente pechaban a boca da Pesqueira na baixamar para evitar que o peixe fuxise. Non vos vaiades sen probar a gastronomía local e os seus produtos do mar. No propio porto atoparedes algúns dos mellores restaurantes da nosa Ría. Partindo do porto no Balandro Joaquín Vieta e mentres o seu ronsel vai deixando atrás o pantalán, podemos tomar dúas direccións: cara á boca da Ría e ou cara a Noia Se iniciamos o percorrido cara á boca da Ría, podes divisar a estribor a cetaria de Mariscos Ramais que ten a peculiaridade de contar cun viveiro en plena Ría, delimitado con postes de madeira e uns bastos muros de pedra que se poden observar coa marea baixa. A continuación, o mascarón de proa enfila a Illa da Creba, e no seu traxecto a Ría aparecerá salpicada de numerosas bateas; instalacións tradicionais nas que se cría o rico mexillón, tan característico das rías galegas. A primeira industria mexilloeira construíuse nos seus inicios sobre antigos barcos de madeira en desuso, reutilizados como bateas, nos que se dispoñían longas vigas de madeira das que se colgaban as cordas de cría. Na actualidade, as bateas son construídas expresamente para este fin. Desde a obtención da semente nos cantís de mar aberto, ata o seu total engorde, o proceso de produción require a mestría dunha ocupación que se remonta a mediados do século XX. Unha batea pode chegar a albergar ata 400 cordas e ter unha produción anual de 45-50 Tm. Se a dirección que toma o barco ao saír do porto é cara a Noia e o fondo da Ría, aos poucos penetrarás en augas dos ricos bancos marisqueiros: os “Os Lombos” de Outes, que se estenden entre Noia e Outes, cruzando os fondos da Ría. Neste punto navegas sobre a maior zona de produción de berberecho de Europa. Se facedes este roteiro no outono e inverno seredes testemuñas da intensa actividade económica que xera este prodixio da natureza: centenares de mariscadoras a pé, barcos e as lonxas do Freixo e Noia extraen nos dous ou tres meses de campaña miles de toneladas deste prezado manxar que marca a economía e a vida da Ría de Muros Noia. Unha excelente oportunidade de gozar deste espectáculo desde o Joaquín Vieta é inscribíndote no programa “Vivir ou marisqueo” do Concello de Outes. Mais información en www.outes.gal

A anécdota

A xente asocia o berberecho a un pequeno molusco de dous ou tres centímetros de tamaño, pero na Ría de Muros Noia extráense exemplares que chegan a alcanzar os cinco centímetros de diámetro.

O RAID NÁUTICO ÁS PORTAS do ATLANTICO : unha historia de pesca, sardiñas e salgaduras.

Aos poucos minutos de partir do Porto de O Freixo pasaremos a Illa da Creba e penetrarémonos en augas abertas ao Atlántico, por tanto, chegamos á zona máis “mariñeira” da Ría. Aquí podemos cruzarnos cos pesqueiros do cerco que, procedentes de mar aberto, regresan cargados de sardiña, xurelo ou xarda á Lonxa de Portosín. Esta é a zona na que, a ambos os dous lados da Ría, se asentaron primeiro as industrias de salazón e logo as conserveiras; decenas delas propiedade fundamentalmente dos chamados “ fomentadores” foráneos, que investiron en toda a costa atlántica galega atraídos pola prodixiosa produtividade de sardiña dos seus mares. Só na costa de Muros e Porto do Son contamos con decenas destas antigas industrias, desde as máis primarias salgaduras ata unha gran conserveira de finais do S. XX. De feito, a recentemente pechada factoría de Conservas Calvo é a primeira conserveira que atopamos na nosa travesía, na Enseada de Esteiro, flanqueada por outras construcións industriais de menor tamaño que nos permiten apreciar a diferenza de volumes e, por tanto, de capacidade de explotación dos mares entre as antigas salgaduras e as modernas conserveiras. A seguinte enseada a estribor é a de Cabana, co seu inspirador porto de orixe fenicio. A seguinte é a de Bornalle, a continuación, a de Muros e, chegando á boca da Ría, a Praia de San Francisco, todas elas balizadas de antigas salgaduras e conserveiras, hoxe en ruína e formando parte dunha espectacular paisaxe industrial, desafian ao tempo, aos elementos e ao esquecemento. De regreso a O Freixo na beira oposta da Ría, entre Porto do Son e Portosín non podemos deixar de destacar a antiga salgadura de Aguieira, situada nunha pequena illa unida ao continente por unha ponte. E por último, o porto e vila de Portosín que outrora foron un gran polo de concentración da industria de salazón da Ría.

A anécdota

No fondo das augas que sucas neste roteiro descansan máis dun centenar de barcos que naufragaron desde principios do século XXI.

O balandro Joaquín Vieta (1916), é un dos últimos sobreviventes da era da navegación a vela e unha icona da nosa historia industrial pois foi construído por un fomentador, Joaquín Vieta Ros, nunha carpintería de ribeira do Freixo para exportar desde as súas fábricas de Muros e Louro os toneles de aceite e sardiña en salgadura, cando á Ría chegaban unicamente sinuosos camiños de carretas. O balandro Joaquín Vieta tivo unha vida azarosa: Foi un dos últimos protagonistas da milenaria tradición de navegación a vela nas nosas latitudes, despois transformado en motoveleiro para cubrir roteiros comerciais entre as localidades da Ría de Muros Noia e o resto das Rías Baixas. Especial recordo gardan aínda os máis maiores de Noia da “Carreira de Vigo”, o roteiro comercial que unía regularmente esta localidade con Vigo. A mellora das estradas que conectaban a Ría co resto de Galicia supuxeron o declive dos roteiros marítimos de curto percorrido e ,por tanto, a razón de ser do Joaquín Vieta, que coincidiu co boom do cultivo do mexillón en bateas. Chegara por tanto o fin para o Joaquín Vieta. Desarbolado e despezado case por completo, atravesado o seu casco por decenas de vigas, o seu destino, ata o día do seu afundimento, parecía ser o de servir de batea para a produción de mexillóns, como decenas de antigos balandros, galeóns e pataches. Pero a calidade e robustez da súa construción permitíronlle gozar dunha nova oportunidade de botarse ao mar para servir como barco auxiliar de bateas un par de décadas máis, ata que a finais dos anos 90 foi abandonado á súa sorte no porto que o viu nacer, o do Freixo. Vinte anos despois e miles e miles de horas de traballo desinteresado e altruísta dos membros da Asociación Balandro Joaquín Vieta permítennos gozar hoxe deste patrimonio vivo da nosa Ría e poñelo á túa disposición para que descubras desde el a rica historia industrial da Ría.

A anécdota

Parece ser que historicamente a poboación de Noia simpatizaba máis co Celta de Vigo que con outros clubs de fútbol da provincia da Coruña e o Joaquín Vieta, segundo contan, tivo moito que ver nisto xa que o único diario e por tanto a única información deportiva impresa que chegaba a Noia durante moitos anos era o Faro de Vigo, como unha mercadoría máis do roteiro comercial con Vigo.

Inscricións: +34 639 720 631